Gemi İpoteği/Gemi Rehini
Gemi ipoteği sicile kayıtlı bir gemi veya payı üzerinde tesisi olunan ve alacaklıya gemi veya payı sattırarak bedelinden alacağını öncelikle almak yetkisini veren ayni bir haktır. Bu tanım çerçevesinde ipoteğin dört yasal unsuru şöyle belirtilmektedir- Bir alacak
- İpoteğe konu eşya(gemi)
- Alacağa güvence sağlayan sınırlı ayni hak olarak ipotek
- Alacağı teminat altına alma amacı
TTK m.1015' e göre, gemi ipoteğinin kurulması için geminin maliki ile alacaklının gemi üzerinde ipotek kurulması hususunda anlaşmaları ve ipoteğin gemi siciline tescil edilmesi şarttır. İpoteğin kurulmasına ilişkin sözleşmelerin yazılı şekilde yapılması ve imzalarının noterce onaylanması gerekir. Bu anlaşma gemi sicil müdürlüğünde de yapılabilir. bu şekillerden birine uygun olarak yapılmadıkça ipoteğin kurulmasına dair anlaşma geçerli olmaz.
İpoteğin kapsamı hakkında, Türk Medeni Kanunun 862 ve 863 üncü maddeleri uygulanacağı öngürülmüştür (TTK m.1020/1). Buna göre TMK m.862 ve 863 hükümleri ile TTK' nın ilgili hükümleri uyarınca ipotek, gemi, kira, kamusallaştırma bedeli, tazminat istemleri ve sigorta tazminatı değerlerini kapsar.yani ipotekli alacaklı borçlunun borcunu zamanında ödememesi halinde bu değerlerini sattırarak öncelikle alacağını elde edilir
İpoteğin sona ermesi konusunda, ipotek feri'i bir hak olduğu için, temin ettiği alacağın ortadan kalkması ile genel kural olarak ipotek de ortadan kalkar. Aynı kural, gemi ipoteği içinde geçerlidir.
Gemi ipoteği şu hallerde sona erer.
- Alacağın sona ermesi
- İcra takibi sonunda geminin satılması
- Alacaklının ipotekten feragat etmesi
- Gemi mülkiyeti ile gemi ipoteğinin aynı kişide birleşmesi
- İpoteğin sicilden yanlışlıkla ve/veya haksız yere silinmiş olması
- Mahkeme kararı ile ipoteğin sona ermesi
- Geminin müsaderesi
- Geminin sicilden terkin edilmesi
- İpotek süresinin dolması